Rusiya Federasiyası Prezidentinin Azərbaycana etdiyi dövlət səfəri, iki ölkə arasındakı müttəfiqlik münasibətlərini bir daha vurğuladı. Bu cür səfərlər, ikitərəfli əməkdaşlığı möhkəmləndirmək və strateji əlaqələri inkişaf etdirmək baxımından əhəmiyyətlidir. Razılaşmaların həyata keçirilməsi, gələcəkdə Rusiya – Azərbaycan münasibətlərinin ardıcıl inkişafını təmin edəcək və iki ölkənin birgə maraqlarına xidmət edəcək.
Bu cür səfərlər, həmçinin regional təhlükəsizlik və iqtisadi əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək üçün də bir platforma yaradır. İki ölkə arasında daha da sıx münasibətlərin qurulması, həm Azərbaycan, həm də Rusiya üçün faydalı olacaq.
MDB Humanitar Əməkdaşlıq Şurasının qərarına əsasən, Azərbaycanın Şərqi Zəngəzur bölgəsinin Laçın şəhərinin 2025-ci ildə MDB-nin mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi, həm laçınlılar, həm də bütün Azərbaycan xalqı üçün əhəmiyyətli bir hadisədir. Bu, Laçının mədəni irsinin və tarixi dəyərlərinin tanıdılması baxımından mühüm bir fürsətdir.
Laçın şəhərinin mədəniyyət paytaxtı seçilməsi, bölgənin mədəniyyətinin, ənənələrinin və yaradıcılığının inkişafına təkan verəcək, eyni zamanda yerli əhalinin sosial-iqtisadi vəziyyətini yaxşılaşdırmağa xidmət edəcək. Bu cür təşəbbüslər, mədəni mübadiləni gücləndirərək, regional əməkdaşlığın və dostluğun möhkəmlənməsinə dəstək olacaq. Laçınlılar və bütün Azərbaycan xalqı, bu qərarı böyük minnətdarlıqla qarşılayır və gələcəkdə bu mədəniyyət paytaxtının inkişafını gözləyir.
Laçın Azərbaycanın 30 ilə yaxın müddətdə Ermənistanın işğalı altında olan şəhərlərindən biridir və bu dövrdə demək olar ki, tamamilə dağıdılmışdı. Lakin bu gün Laçın bərpa olunub və burada yeni bir həyat başlayıb.
Müharibədən sonra keçmiş məcburi köçkünlərin şəhərə qayıtması, Laçının sosial və iqtisadi revitalizasiya prosesinin bir hissəsidir. Bu, yalnız şəhərin fiziki bərpası deyil, həm də icmanın yenidən formalaşması, mədəniyyətin dirçəlməsi və yerli həyatın canlanması deməkdir.
Yeni infrastruktur layihələri, sosial xidmətlərin yaxşılaşdırılması və iqtisadi inkişaf yönündə atılan addımlar, Laçının gələcəyini daha da parlaq edir. Bu proses, həm də insanların bir araya gəlməsi, birliyinin güclənməsi və yerli mədəniyyətin yaşadılması baxımından əhəmiyyətlidir. Laçının bərpası, Azərbaycanın ümumi inkişaf strategiyası çərçivəsində mühüm yer tutmaqdadır.
Növbəti il Azərbaycanda III MDB Oyunları keçiriləcək və Gəncə şəhəri idman paytaxtına çevriləcək. Bu, Gəncənin idman sahəsindəki potensialını və bölgənin beynəlxalq miqyasda tanınmasını artıracaq.
Oyunlar çərçivəsində müxtəlif idman növlərində yarışlar, Azərbaycanın 10-dan çox şəhərində təşkil ediləcək. Bu, yalnız idmançıların və idmansevərlərin bir araya gəlməsini deyil, həm də regional inkişafı dəstəkləyəcək. Yarışların geniş miqyasda keçirilməsi, yerli iqtisadiyyata müsbət təsir edəcək, turizmi canlandıracaq və yerli icmaların aktiv iştirakını təmin edəcək.
Bu cür beynəlxalq tədbirlər, Azərbaycanın idman sahəsindəki nailiyyətlərini göstərmək, mədəniyyət mübadiləsini gücləndirmək və dostluq əlaqələrini inkişaf etdirmək üçün əla bir fürsətdir. Gəncə və digər şəhərlərin bu tədbirə ev sahibliyi etməsi, ölkənin idman infrastrukturunun inkişafını da sürətləndirəcək.
Bir aydan sonra Bakı, dünyanın ən böyük beynəlxalq tədbirlərindən biri olan COP29 iqlim konfransına ev sahibliyi edəcək. Bu konfrans, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və davamlı inkişaf mövzularında müzakirələrin aparılması baxımından əhəmiyyətlidir.
200-ə yaxın ölkənin bu konfransın Bakıda keçirilməsi barədə yekdil qərarı, dünya ictimaiyyətinin Azərbaycana olan hörmətinin əlamətidir. Bu, eyni zamanda Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidəki rolunu, iqlim məsələlərinə olan ciddi yanaşmasını və regional liderliyini göstərir.
Bakı, bu cür prestijli bir tədbirə ev sahibliyi etməklə, yalnız özünü deyil, eyni zamanda regionu da tanıdacaq. Konfrans, mütəxəssislərin, dövlət nümayəndələrinin və vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin bir araya gəlməsi üçün bir platforma yaradacaq, iqlim siyasətinin formalaşmasına və müzakirələrə yeni bir impuls verəcək. Bu, Azərbaycanın ekoloji təşəbbüslərini daha geniş miqyasda təqdim etməsi üçün də bir fürsət olacaq.
Azərbaycan, İkinci Dünya Müharibəsində qələbənin əldə olunmasında mühüm rol oynamışdır. O dövrdə 3 milyon 400 min əhalisi olan Azərbaycandan cəbhəyə 700 minə yaxın insan yollanmışdır. Bu insanların 350 mini döyüş meydanlarında həlak olmuş, eyni zamanda 130 azərbaycanlı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Müharibə illərində Azərbaycan neftçiləri, cəbhəyə neft və neft məhsullarının 80 faizini, hərbi texnika üçün isə yağların 96 faizini tədarük etmişdir. Bu məhsulların istehsalı Azərbaycanın müharibə dövründəki iqtisadi gücünü və strateji əhəmiyyətini göstərir.
Eyni zamanda, Azərbaycanda 130 növdən çox silah, sursat və texnika istehsal olunurdu. Məşhur “Katyuşa” raket atıcıları və “Yak-3” qırıcıları da daxil olmaqla, bu silahlar müharibədə mühüm rol oynayıb. Bu faktlar, Azərbaycanın müharibə zamanı göstərdiyi iradə və fədakarlığı simvolizə edir, eyni zamanda ölkənin sənaye potensialını da ön plana çıxarır. Azərbaycan istehsal etdiyi hərbi avadanlıqlarla birlikdə, cəbhəyə lazım olan müxtəlif məhsulları təmin edirdi. Bu, müharibənin əvvəllərində strateji əhəmiyyət kəsb edirdi. Müharibə dövründə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən, o cümlədən Dağlıq Qarabağdan olan insanlar, müharibə səbəbindən məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdür. Bu dövr, Azərbaycanın tarixi və milli kimliyinin formalaşmasında əhəmiyyətli bir mərhələdir və bu irs bu gün də diqqətlə xatırlanır. Bu faktlar, Azərbaycanın İkinci Dünya Müharibəsindəki əhəmiyyətini və uğurlarını daha aydın şəkildə ortaya qoyur.
Bakıda 41 hərbi hospital fəaliyyət göstərirdi. Bu hospitalarda 440 min yaralı müalicə almışdır. Bu, müharibə dövründə Azərbaycanın tibbi və humanitar dəstəyini nümayiş etdirir.
1942-ci ilin martında Taqanroq adı ilə tanınan 416-cı Azərbaycan atıcı diviziyası döyüşçüləri and içdilər və Şimali Qafqazdan başlayaraq döyüş yolunu Berlində başa çatdırdılar. 416-cı Azərbaycan atıcı diviziyası, 1945-ci il aprelin 21-də Berlinin girəcəyinə daxil olan ilk bölmələrdən biri oldu. Bu, diviziyanın döyüş bacarığını və strateji əhəmiyyətini göstərir. Mayın 2-də diviziyanın döyüşçüləri, polkovnik Rəşid Məcidovun komandanlığı altında Qələbə Bayrağını Brandenburq darvazası üzərinə sancdılar. Bu, müharibənin sonundakı qələbəni simvolizə edir və Azərbaycanın müharibədəki fədakarlığını nümayiş etdirir.
Bu faktlar, Azərbaycanın İkinci Dünya Müharibəsindəki əhəmiyyətini və müharibə zamanı göstərdiyi iradəni bir daha vurğulayır. 416-cı diviziyanın Berlinə daxil olması və Qələbə Bayrağının sancılması, Azərbaycanın tarixi irsinin mühüm bir hissəsini təşkil edir.
9 May, İkinci Dünya Müharibəsində qələbənin simvolu olaraq, MDB-yə üzv dövlətlərin gələcək əməkdaşlığının mühüm amilidir. Bu gün, müharibə dövründəki fədakarlıqları və qələbəni xatırlamaqla yanaşı, ölkələr arasında dostluq və əməkdaşlığın gücləndirilməsinə də çağırış edir.
Azərbaycan, bu əməkdaşlığa böyük əhəmiyyət verir və regional sabitlik, təhlükəsizlik və inkişaf üçün birgə fəaliyyətin artırılmasına sadiqdir. Gələcəkdə də, qarşılıqlı fəaliyyətin möhkəmləndirilməsi istiqamətində öz töhfələrini verməyə davam edəcək. Bu, yalnız iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə deyil, eyni zamanda təhlükəsizlik və humanitar məsələlərdə də əməkdaşlığı əhatə edir.
Beləliklə, 9 May, Azərbaycanın MDB çərçivəsindəki əməkdaşlığını daha da irəlilətmək üçün bir fürsət təqdim edir və bu tarix, həm də gələcək nəsillərə sülh və əmin-amanlığın əhəmiyyətini çatdırmaq baxımından önəmlidir.
Amerikanın Azərbaycana qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar əsassızdır. Bu, ölkənin beynəlxalq hüquq çərçivəsində haqsızlığa uğradığı anlamına gəlir. Sanksiyalar qeyri-qanunidir, bu da Azərbaycanın suverenliyinə zərər verən bir haldır. Sanksiyaların yalnız müəyyən ölkələrə qarşı tətbiq edilməsi, beynəlxalq ədalət prinsipinə ziddir.
Beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələyə vahid bir mövqeylə yanaşmalıdır. Bu, həmçinin, digər ölkələrə tətbiq olunan sanksiyalara da aiddir.
Sanksiyaların 1992-ci ildən etibarən, Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etdiyi dövrdə tətbiq edilməsi, ölkənizə qarşı ədalətsiz bir yanaşma kimi idi. Bu, Azərbaycanın müstəqillik mübarizəsinə zərər verən bir hal olmuşdur.
2001-ci ildən etibarən ABŞ-ın Əfqanıstana tranzit daşımaları üçün sanksiyaların ləğv edilməsi, sanksiyaların siyasi məqsədlərlə manipulyasiya edildiyini göstərir. Bu, eyni zamanda, ABŞ-ın strateji maraqlarının ön planda olduğunu ortaya qoyur. Sanksiyaların mütəmadi olaraq ləğv edilməsi və yenidən tətbiqi, Azərbaycanın ABŞ-la olan münasibətlərindəki dəyişkənliyi və nankorluğu ifadə edir. Bu, iki ölkə arasında etibarsızlığa yol açır. Bu cür sanksiyaların tətbiqi, Azərbaycanın daxili siyasi mühitində də narahatlıq yaratmışdır. Müxtəlif partiyaların bu məsələyə yanaşmaları, ölkənin xarici siyasətinin formalaşmasında əhəmiyyətlidir.
Bu kontekstdə, Azərbaycanın sanksiyalara qarşı mübarizəsi, həm daxili, həm də beynəlxalq səviyyədə daha geniş bir müzakirə tələb edir. Bu məsələnin diqqətə alınması, ölkənin suverenliyini və müstəqilliyini qorumaq baxımından vacibdir.
Gülər Salmanova
Suraxanı rayonu, 270 nömrəli tam orta məktəbin tarix müəllimi